Ngày 16/8, tại di tích lịch sử Đình Chu, bản Chiềng Hạ, xã Quang Huy, huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La đã diễn ra lễ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia “Tết Xíp xí” của người Thái trắng huyện Quỳnh Nhai và huyện Phù Yên.
Theo phong tục của người Thái trắng, “Tết Xíp xí” (xíp xí nghĩa là 14) được tổ chức vào ngày 14 tháng 7 (âm lịch) hằng năm. Nghi lễ này được bắt nguồn từ chu kỳ sản xuất nông nghiệp lúa nước.
Sau khi cày bừa, cấy mạ xong, người nông dân làm lễ gác cày bừa, cúng vía cho trâu, thả trâu trở lại rừng; dâng lễ lên thần linh, tổ tiên cầu mong cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Phù Yên tặng 20 suất học bổng cho các em học sinh có thành tích học tập xuất sắc.
Ở huyện Phù Yên, nghi lễ “Tết Xíp xí” còn gắn với trẻ con nên còn được gọi là Tết của trẻ con. Vào ngày này, nếu trẻ con vẫn đi chăn trâu thì phải gói xôi, gói thịt, gói bánh ít mang đi để ăn và được bố mẹ mua cho quần áo mới.
Người Thái trắng tổ chức nghi lễ “Tết Xíp xí” nhằm tạ công ơn con trâu đã giúp người nông dân cày bừa, một công việc nặng nhọc vất vả; ghi nhớ công ơn những đứa trẻ trực tiếp chăn dắt, chăm sóc trâu; dâng lễ cúng tổ tiên, thần linh để nhờ thần linh, tổ tiên giúp đỡ, trông nom ruộng, nương, cầu cho mùa màng tươi tốt.
Người Thái trắng tại huyện Quỳnh Nhai thì cho rằng tổ chức “Tết Xíp xí” là để sơ kết 6 tháng đầu năm, đây là thời điểm các gia đình đã vừa cấy lúa xong…
Sau một thời gian sưu tầm tài liệu, xây dựng hồ sơ trình xin ý kiến các sở, ngành của tỉnh Sơn La; chỉnh sửa hoàn thiện và trình, đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, ngày 9/8/2024, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có Quyết định số 2313/QĐ-BVHTTDL công bố nghi lễ “Tết Xíp xí” của người Thái Trắng ở Sơn La vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.